Orijentaciono ronjenje

Orijentaciono ronjenje (OR) je usvojeni naziv za takmičarsku disciplinu koja se ranije zvala Podvodna orijentacija (PO). Ta distinkcija je uvedena od strane samih takmičara da bi se napravila razlika između podvodne navigacije koju mnogi ronioci pogrešno zovu podvodna orijentacija. Orijentacija je takmičarska disciplina dok je Navigacija ronilačka veština.

Kratka istorija podvodne orijentacije

Ideja o takmičenju u Orijentacionom ronjenju se rodila u Sovjetskom savezu pedesetih godina prošloga veka dok su  prva takmičenja održana 1961. i 1962. godine u Italiji i Austriji. Prvo veće međunarodno takmičenje održano je 1965. godine na Krimu i učestvovale su ekipe iz Austrije, Bugarske, Čehoslovačke, Italije, Mađarske i SSSR-a. Prvo Evropsko prvenstvo održano je u tehničkim disciplinama, kako se to tada zvalo, u Italiji na jezeru Maggiore. Program se sastojao od podvodnog plivanja na 40m, 1000m, M-kursa i timskog takmičenja gde su tri takmičara morala preći stazu od 1150m na kojoj su izvršavali teške zadatke. Pobednici timske discipline bili su takmičari SSSR-a ispred Italije i Švajcarske. Na prvom individualnom takmičenju u M-kursu, prvo i drugo mesto pripalo je takmičarima iz Austrije a tek treće takmičarima iz SSSR-a. Do 1969. osnovni kriterijum u disciplini M-kurs bila je preciznost. Tada je na predlog SSSR generalna skupština CMAS donela pravilo za podvodnu orijentaciju u kojem se boduje i brzina po tablici sa poenima.

Prvo Svetsko prvenstvo održano je u Lokvama (SFRJ) gde su Rusi osvojili sva prva mesta a muški tim Jugoslavije treće mesto. Disciplina reperi (Kurs 5) se pojavila kao individualna disciplina 1968. na Krimu a Zvezda 1978. Umesto teškog takmičenja sa sonarom od 1973. do 1977. , pojavila se disciplina MONK, razvijena u Skandinaviji, koja je prihvaćena na Evropskom i Svetskom prvenstvu. Pravila podvodne orijentacije su se u međuvremenu malo promenila pa se i danas vrlo uspešno koriste. Od 1985. Svetska prvenstva se organizuju svake druge godine.

Takmičenja u Orijentacionom ronjenju

Takmičenja u Orijentacionom ronjenju zasnivaju se na principu da se orijentisanje i pretraživanje odvija pod vodom pomoću kompasa i daljinomera. Takmičar se kroz vodu kreće samo snagom svojih mišića. Aparat za disanje može biti punjen samo vazduhom dok je jedini dozvoljeni kontakt sa površinom vode bova i konopac  kojim je bova vezana za takmičara.

Discipline u Orijentacionom ronjenju su individualne i ekipne. Individualne su M Kurs, Kurs 5 (Reperi) i Zvezda dok su ekipne discipline Grupna orijentacija sa kartom (MONK), Grupna disciplina i Štafetna orijentacija. Bodovanje može biti pojedinačno, ekipno i mešovito. Pravo da se takmiče imaju Muškarci i Žene sa navršenih 15 godina starosti, koji imaju lekarski pregled ne stariji od godinu dana.

Armaturu za Orijentaciono ronjenje čini boca, koju takmičar gura ispred sebe, posebno balansirana tako da u toku cele trke ima neutralnu plovnost. To se postiže posebno napravljenim tegovima i naplavnim komorama koje se pune vodom onom brzinom kojom takmičar troši vazduh iz boce u toku trke. Za bocu je pričvršćeno krilo na čijem kraju se nalazi konzola sa kompasom, meračem predjenog puta, dubinomerom i pločicom za ispisivanje kurseva.

Regulator i maska su, takodje, posebno prilagodjeni ovom sportu i slični su onima za plivanje perajima. Takmičari najčešće koriste monoperaja, mada jos uvek ima takmičari koji plivaju sa “stereo” perajima. Takmičari nose donji deo 3mm ronilačkog odela, takozvane “gare”, čiju plovnost kompenzuju tegom oko pojasa. Kako je brzina kojom se takmičari kreću kroz vodu velika, preko tega se oblače gumene gaće koje čine da voda klizi preko kukova. Takmičar za sobom vuče signalnu bovu po kojoj sudije i ostali posmatrači mogu da prate njegovo kretanje po stazi.

Na Svetskim kupovima se po običaju plivaju 2 discipline. Jedna pojedinačna i jedna grupna. Organizator, kada prijavljuje takmičenje, objavljuje koje će se discipline plivati tako da postoji mogućnost da se u toku cele sezone ne pliva neka od postojećih disciplina. Za razliku od kup takmičenja, na Svetskom i Evropskom prvenstvu se plivaju sve discipline.

Zaključak

Takmičenje u Orijentacionom ronjenju je najkompleksnije ronilačko takmičenje. Ono zahteva mnogo rada, ne samo u vodi već i van nje. Brzina i preciznost samih takmičara, njihova umešnost i iskustvo neće doneti željene rezultate bez brižljivo izmerene i nacrtane staze, bez pravilno uočenih anomalija na stazi i izvlačenja pravilnih zaključaka na osnovu načinjenih grešaka kako svojih takmičara tako i njihovih oponenata. U timu se za to brinu treneri, po pravilu nekadašnji takmičari, koji stavljaju svoje znanje i iskustvo na raspolaganje mladjima. Dobri rezultati su jednostavno nedostižni bez takve podrške. Kako je ovo tehnička disciplina jer zavisi od opreme, neophodna je i tehnička podrška za brigu o ronilačkoj opremi ali i opremi za postavljanje i snimanje staze. Nažalost, zadnjih godina ovaj sport je zamro u Srbiji zbog nedovoljne podrške Saveza i samih klubova. Takođe, za jedan trening na jezeru se mora odvojiti toliko vremena da je to za mnoge jednostavno nemoguće. Da bi se se ova takmičarska disciplina vratila na mesto koje joj pripada, potrebno je podići svest ronilaca u samim klubovima, ali bez podrške Saveza, to neće uroditi plodom.